Układ hamulcowy jest jednym z najważniejszych układów w samochodzie, od którego w dużej mierze zależy nasze bezpieczeństwo. Jest to układ hydrauliczny, wypełniony specjalnym płynem, ale sam proces hamowania realizowany jest przy samych kołach. Spotkać możemy dwa podstawowe typy hamulców: hamulce bębnowe i hamulce tarczowe.
Choć zasada ich działania jest właściwie podobna – opiera się na działaniu powierzchni ciernych – to konstrukcje te w zasadniczy sposób różnią się od siebie. Obecnie częściej stosowanym rozwiązaniem są hamulce tarczowe, to i one pod pewnymi względami ustępują uważanym za gorsze hamulcom bębnowym.
Hamulce bębnowe
Hamulce bębnowe są generalnie coraz rzadziej spotykanym rozwiązaniem. Są po prostu mniej skuteczne, cięższe i trudniejsze w serwisowaniu. Gorzej odprowadzają też ciepło wytwarzające się podczas tarcia. Niekiedy stosuje się w bębnie żebrowanie, które przynajmniej po części ogranicza ten problem.
Hamulce bębnowe posiadają też jednak zalety: do ich uruchomienia potrzeba znacznie mniejszej siły, stąd świetnie sprawdzają się jako hamulce awaryjne. Są też wyraźnie tańsze od swoich tarczowych odpowiedników. Dość często spotykanym rozwiązaniem jest montowanie hamulców tarczowych na przedniej osi samochodu i hamulców bębnowych na osi tylnej.
Jak to działa?
Zgodnie z nazwą zasadniczym elementem hamulca bębnowego jest bęben. Obraca się on razem z kołem. Półkoliste szczęki hamulcowe umieszczane są wewnątrz bębna. Rozpiera je tłoczek hamulcowy, a za powrót szczęk do pierwotnego położenia (a tym samym zakończenie hamowania) odpowiada sprężyna. Układ ten występuje w trzech wersjach. Układ Simplex posiada jeden cylinder i dwa tłoczki. To rozwiązanie najprostsze, ale powodujące nierównomierne zużywanie się szczęk.
W układzie Duplex występują dwa cylindry z pojedynczymi tłoczkami. W tym układzie szczęki zużywają się równomiernie, czego nie można jednak powiedzieć o całej powierzchni ciernej szczęk. Najpopularniejszy jest układ samowzmacniający, który konstrukcyjnie podobny jest do układu Simplex (cylinder i dwa tłoczki), jednak wprowadzone modyfikacje powodują w pełni równomierne zużycie powierzchni ciernych. Niezależnie od zastosowanego układu, hamulce bębnowe są obecnie raczej w odwrocie w stosunku do hamulców tarczowych, które stały się wiodącym rozwiązaniem na rynku.
Hamulce tarczowe
Nie powinno to dziwić, skoro hamowanie w przypadku hamulców tarczowych jest skuteczniejsze, a sam układ nieco prostszy i mniej podatny na usterki, a także dość odporny (dobrze znosi nawet dość intensywną eksploatację, m. in. dzięki dobremu odprowadzaniu ciepła).
W przypadku hamulców tarczowych to tarcza jest zespolona z kołem, a do wyhamowania jej stosuje się nieruchome zaciski z klockami hamulcowymi dociskane przez tłoczki. Taki układ jest prosty i skuteczny, jak i również łatwy w naprawie.
Mimo, że rynek zdominowany jest obecnie przez hamulce tarczowe, pamiętać należy, że hamulce bębnowe również są stosowane i oba rozwiązania spełniają swoje zadanie – zostały dopuszczone do ruchu i gwarantują właściwe parametry hamowania w pojazdach, w których je zamontowano. Ostatecznie kluczowy jest nie rodzaj hamulców, a ich dobry stan techniczny i to od niego w głównej mierze zależy nasze bezpieczeństwo.
